راهنمای جامع HDMI 2.1 – ویژگی ها – تفاوت ها – تلویزیون ها

پیش از این در مقاله “برای انتقال صدا کدام بهتر است؟ HDMI یا Optical(S/PDIF)” به بررسی ویژگی های نسخه های مختلف پورت صدا و تصویر HDMI پرداخته ایم.

با توجه به نزدیک شدن به فروش جهانی کنسول های بازی جدید دو شرکت سونی و مایکروسافت برای کنسول های بازی پلی استیشن 5 و ایکس باکس سری ایکس و ایکس باکس سری اس لازم دانستیم ضمن معرفی و بررسی ویژگی های HDMI 2.1، به پرسش های احتمالی در این زمینه هم پاسخ هایی کوتاه با زبانی ساده ارایه دهیم.

HDMI چیست؟

HDMI مخفف High-Definition Multimedia Interface به معنای “رابط چندرسانه‌ای وضوح بالا” است.

این رابط برای انتقال صدا و تصویر همزمان از یک درگاه به صورت دیجیتال در سال 2003 توسط شرکت های سونی، پاناسونیک، فیلیپس، هیتاچی، سیلیکون ایمیج، توشیبا و تامسون و با مشارکت مالی و تکنولوژی این شرکت‌ها ایجاد شد.

امروزه تقریبا تمامی دستگاه های دیجیتال دارای حداقل یک درگاه HDMI برای اتصال به دستگاه های دیگر هستند.

این درگاه و رابط نیز همانند دیگر فناوری های دیجیتال در گذر زمان به روزرسانی هایی را دریافت کرده است که به صورت مستقیم در عملکرد کمی و کیفی آن تاثیر داشته اند و موجب پشتیبانی بیشتر و جدیدتر از فناوری های نوظهور صنعت صدا و تصویر شده اند.

در سال 2017 رابط HDMI با نسخه 2.1 معرفی شد. در این نسخه بهبود های بسیار چشمگیری در سرعت انتقال اطلاعات به وجود آمد که به خودی خود مقدمات پشتیبانی از طیف گسترده ای از فناوری های صوتی و تصویری شد.

برای انتقال صدا کدام بهتر است؟ HDMI یا Optical(S/PDIF)

مشخصات فنی HDMI 2.1

در این بخش ضمن ارایه جدول های مرتبط، به مقایسه کلی نسخه های 2.0a-2.0b و 2.1 رابط HDMI می پردازیم.

• سرعت انتقال 48.0 Gbit/s رابط HDMI 2.1 در مقابل 18.0 Gbit/s رابط HDMI 2.0a-2.0b
• پشتیبانی از 1440p @240
• پشتیبانی از 4K @144-240 (به روی 240 هرتز فقط به شرط استفاده از فشرده سازی اطلاعات DSC)
• پشتیبانی از 5K @60-120 (به روی 120 هرتز فقط به شرط استفاده از فشرده سازی اطلاعات DSC)
• پشتیبانی از 8K @60-120 (به روی 60 و 120 هرتز فقط به شرط استفاده از فشرده سازی اطلاعات DSC)
• پشتیبانی از Dynamic HDR metadata (SMPTE ST 2094)
• پشتیبانی از Enhanced audio return channel (eARC) (امکان استفاده از Dolby TrueHD, DTS-HD Master Audio, Dolby Atmos and DTS: X از تلویزیون به آمپلی فایر A/V میسر شد)
• پشتیبانی از Variable Refresh Rate (VRR)
• پشتیبانی از Quick Media Switching (QMS)
• پشتیبانی از Quick Frame Transport (QFT)
• پشتیبانی از Auto Low Latency Mode (ALLM)
• پشتیبانی از Display Stream Compression (DSC
• پشتیبانی از  Dolby TrueHD, DTS-HD Master Audio, Dolby Atmos and DTS: Xبه روی درگاه eARC

HDMI 2.1 چه کمکی به در زندگی دیجیتال ما خواهد کرد؟

از نظر نگارنده مقاله بهترین و بزرگترین ویژگی HDMI 2.1 پشتیبانی و معرفی Enhanced audio return channel (eARC) است. با این ویژگی در صورتی که تلویزیون شما امکان پخش محتوای Dolby TrueHD, DTS-HD Master Audio, Dolby Atmos and DTS: X را داشته باشد، با اتصال تلویزیون به سیستم صوتی حرفه ای(A/V Reciver) فرمت های صوتی یاد شده بی نقص به روی آمپلی فایر استریم و پخش می شوند.

اما باید اضافه کنیم با معرفی کنسول ps5 و xbox x series و معرفی تکنولوژی های صوتی تصویری حرفه ای به روی کنسول بازی برای اولین بار، توجه بازار به این ویژگی های جدید و چگونگی استفاده از آن ها جلب شد.ویژگی هایی از جمله:

• قابلیت اجرای بازی های به روی 4K @120 (این ویژگی برای یک کنسول بازی جدید است، PC گیمر ها از قبل آشنا هستند)
• ویژگی Variable Refresh Rate (VRR) (در این حالت تلویزیون فریم های تصویر را با فریم های خروج داده شده از کنسول بازی برای جلوگیری از پارگی های افقی تصویر منطبق می کند. رفتاری مشابه nVidia G-sync و AMD FreeSync)
• ویژگی Auto Low Latency Mode (ALLM) (نرخ به روزرسانی پیکسل های تلویزیون به شدت کاهش پیدا میکند تا تصویری واضح و بدون motion blur نمایش داده شود)

HDMI 2.1 در عمل چه بهبودی در تجربه مالتی مدیای ما ایجاد خواهد کرد؟

نسخه 2.1 رابط HDMI از سال 2017 معرفی شده است. با این حال تا زمان نگارش این مقاله تعداد بسیار کمی از مدل های خیلی حرفه ای و گران قیمت برخی برندهای تولید کنندگان تلویزیون ها به این درگاه مجهز شده اند.

البته باید در نظر داشت تا این لحظه تقریبا هیچ دستگاه پخش کننده ای ضرورتی برای استفاده از این رابط را نداشته است. هنوز هم در بهترین شرایط فیلم های سینمایی بلوری با فرمت 4K @30 ذخیره می شوند و گاهی در موارد کم یابی به نسخه ای 4K @60 فیلم سینمایی یا کنسرتی دسترسی پیدا می کنیم. بنابراین هنوز هم نیازی به HDMI 2.1 به روی پخش کننده های دیجیتال با توجه به عدم فراگیر شدن محتوا و نمایشگر های 8K نیست!

اما در خصوص دنیای بازی های کامپیوتری کمی داستان متفاوت است. گیمرها به فریم های بیشتر، دقیق تر و با دامنه رنگی بیشتری احتیاج دارند. ضمن اینکه انتقال صداهای فشره سازی نشده چند کاناله فقط از طریق HDMI 2.1 ممکن است.

بنابراین اگر شما یک گیمر با هدف خرید یکی از کنسول های بازی نسل نهم PlayStaion 5 و یا XBOX X Series نیستید، پیشنهاد می کنیم فعلا قید تجهیزات بسیار گران قیمت مجهز به HDMI 2.1 را بزنید. در غیر اینصورت ادامه مقاله را مطالعه بفرمایید.

برای استفاده از HDMI 2.1 به چه دستگاه هایی نیاز داریم؟

• تلویزیون با درگاه eARC و حداقل یک درگاه HDMI 2.1 (توجه داشته باشید eARC با ARC متفاوت است)
• کنسول بازی پلی استیشن 5 یا کنسول بازی ایکس باکس سری ایکس
• کابل اتصال با کیفیت HDMI 2.1 به تعداد مورد نیاز (در صورتی که سیستم صوتی حرفه ای دارید حداقل به 2 کابل HDMI 2.1 احتیاج دارید که معمولا یکی همراه خود کنسول بازی به فروش می رسد)

“HDMI-CEC”, HDMI Consumer Electronics Control چیست؟

پشتیبانی تلویزیون ازHDMI 2.1  به چه معنا است؟

این موضوع کمی گنگ به نظر می رسد!

پشتیبانی از درگاه HDMI 2.1 یک چیز است و پشتیبانی کامل از ویژگی های HDMI 2.1 یک چیز دیگر است!

به عنوان نمونه ممکن است تلویزیون خریداری شده ورودی HDMI 2.1 داشته باشد و با اسپیکرهای داخلی توهمی ازصدای دالبی اتموس را ایجاد کند، ولی درگاه eARC برای انتقال صدای دالبی اتموس به سیستم صوتی چند کاناله دالبی اتموس گران قیمت شما را نداشته باشد!برای پشتیبانی کامل از HDMI 2.1 تلویزیون باید این ویژگی ها را داشته باشد:

• توانایی فنی ایجاد 120 فریم در ثانیه
• توانایی فنی خلق تصاویر HDR, Dolby Vision
• توانایی انطباق با Variable Refresh Rate (VRR)
• توانایی انطباق با Auto Low Latency Mode (ALLM)
• داشتن درگاه eARC برای اتصال به سیستم صوتی
• داشتن حداقل یک درگاه HDMI 2.1 جداگانه

چه تلویزیون هایی از HDMI 2.1  پشتیبانی می کنند؟ بهترین تلویزیون ها برای پلی استیشن 5 و ایکس باکس سری ایکس کدامند؟

در زمان نگارش این مقاله تعداد کمی از تلویزیون های بازار بین المللی دارای پشتیبانی کامل از این فناوری هستند.

لیست مشخصات و قیمت حدودی تلویزیون های با پشتیبانی از HDMI 2.1

*RRP (recommended retail price)

**TBC (To be confirmed)

جدول مقایسه فنی نسخه های مختلف HDMI از 1.0 تا 2.1

جدول مقایسه پشتیبانی از رزولیشن های مختلف HDMI از 1.0 تا 2.1

جدول مقایسه پشتیبانی از ویژگی های مختلف HDMI از 1.0 تا 2.1